SNOMED CT kan huisartsen veel brengen

Leon Joanknecht

Op verzoek van de huisartsenkoepels is Stichting LEGIO een onderzoek gestart naar de impact van implementatie van SNOMED CT in de huisartsensector. Huisarts en CMIO Leon Joanknecht maakt deel uit van het onderzoeksteam om het perspectief van de huisarts en de andere praktijkmedewerkers te vertegenwoordigen en te bewaken. “Een van de belangrijkste uitgangspunten is dat het de huisartsen echt tijd gaat opleveren, de dagelijkse praktijk is al druk genoeg.”

Leon JoanknechtHuisarts Leon Joanknecht (en lid van het CMIO Netwerk Eerste Lijn) heeft naar eigen zeggen een bovenmatige interesse in gegevensuitwisseling tussen zorgverleners. “Op het moment dat ik vanuit mijn HIS iets verstuur naar een specialist, de thuiszorg of de ggz, kan er informatie verloren gaan of verkeerd vertaald worden. We gebruiken immers allemaal verschillende ‘talen’. Bij een verwijzing naar het ziekenhuis koppel ik daar een ICPC-code aan, maar in het ziekenhuis wordt ICD-10 gebruikt. Andersom geldt dat ook: als een specialist informatie terugstuurt naar de huisarts moet ik daar de best passende ICPC-code bij zoeken. Maar die is er niet altijd.”
Ook op zijn spreekuur voor Oekraïense vluchtelingen loopt hij geregeld tegen taalbarrières aan: “Mensen komen met pakken papier op het spreekuur in een taal die ik niet kan lezen, waar ik niets mee kan. Het is telkens weer ontzettend frustrerend omdat het goede zorg in de weg staat.”

Eenheid van Taal en interoperabiliteit

Het medische terminologiestelsel SNOMED CT kan een rol spelen bij het realiseren van Eenheid van Taal in de zorg en betere interoperabiliteit, zowel op landelijk als internationaal niveau. Het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) wil SNOMED CT om die reden implementeren in de zorginformatiesystemen van zes zorgsectoren, waaronder de huisartsensector.
Het onderzoek van Stichting LEGIO richt zich op de praktische impact van SNOMED CT legt Joanknecht uit: “We houden interviews met zorgverleners, leveranciers en wetenschappelijke instituten om te achterhalen wie en welke processen dit raakt en hoe. Het is echt een vooronderzoek om grip te krijgen op het vraagstuk. Op basis van de uitkomsten stellen we transitiescenario’s op. In het onderzoeksteam bewaak ik vooral de belangen van de praktijkmedewerkers omdat ik weet hoe het er in de praktijk aan toegaat. We houden dus rekening met de hoge werkdruk in de huisartsensector. Huisartsen, maar ook praktijkondersteuners, assistenten en andere praktijkmedewerkers moeten er zo min mogelijk last van hebben.”

Voordelen op langere termijn

Kan Joanknecht al iets zeggen over de impact van SNOMED CT? “Wij huisartsen zijn gewend aan de ICPC-codes, dus het zal best even wennen zijn als besloten wordt om te gaan registreren met SNOMED CT. Tegelijkertijd kunnen de leveranciers ervoor zorgen dat de veranderingen vooral ‘onder water’ plaatsvinden zodat je er als gebruiker niet veel van merkt. Verder zie ik dit onderzoek als de uitgelezen kans om te analyseren hoe we er als huisartsensector het meeste voordeel uit kunnen halen. Op termijn kunnen we echt profiteren van minder administratielast en betere gegevensuitwisseling. Alle digitale post van andere zorgverleners komt nu ongestructureerd en ongecodeerd binnen; bij het aanmaken van een episode moet je alles handmatig omzetten naar ICPC. Met SNOMED CT zou dit deels geautomatiseerd kunnen.”
Daarnaast krijgt de informatie in het HIS meer betekenis: “SNOMED CT biedt veel kansen voor beslisondersteuning doordat het gebruik maakt van gestructureerde en gelaagde informatie, zoals relaties tussen diagnoses, symptomen en behandelingen. Je kunt straks dus betere zorg leveren doordat je slimmer ondersteund wordt. Ik denk al met al echt dat het een kwaliteitsslag kan geven. En om op de Oekraïense patiënten terug te komen: SNOMED CT is in steeds meer talen beschikbaar. Als je in het buitenland bent, snapt de arts daar ook wat er in je dossier staat, ongeacht zijn of haar talenkennis.”

LEGIO onderzoekt impact SNOMED CT op huisartsensector

SNOMED huisartsen
Het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) wil SNOMED CT, het internationale medisch terminologiestelsel, implementeren in de zorginformatiesystemen van zes zorgsectoren. Als alle sectoren dezelfde taal spreken, wordt de gegevensuitwisseling beter en nemen de administratieve lasten en het aantal misverstanden af, zo is de gedachte. Op verzoek van de huisartsenkoepels is Stichting LEGIO een onderzoek gestart naar de implementatie van SNOMED CT in de huisartsensector.

Het ministerie van VWS stuurde dit jaar een uitgebreid advies over ‘Eenheid van Taal’ in de zorg – een van de afspraken uit het Integraal Zorgakkoord – naar de Tweede Kamer. “De verschillende sectoren in de gezondheidszorg hebben nu nog allemaal hun eigen systemen en terminologie voor het vastleggen van medische informatie. Zo gebruikt de huisarts ICPC-1 voor het classificeren van klachten, de psychiater de DSM-V en de medisch specialist ICD-10”, legt Martina Bartelink, directeur Stichting LEGIO, uit. “Bij uitwisseling van gegevens is de kans op ‘Babylonische spraakverwarring’ daardoor groter en daarmee het risico op fouten en extra (overtyp-)werk. Het ministerie heeft in het advies zes sectoren aangewezen die moeten gaan starten met SNOMED CT om medische informatie gestandaardiseerd vast te leggen. Naast de huisartsenzorg zijn dat de medisch specialistische zorg, verpleeg- en verzorgingshuizen en thuiszorg, de geestelijke gezondheidszorg, de jeugdgezondheidszorg en de paramedische zorg.”

Onderzoek impact

Om de haalbaarheid en risico’s van de invoering van SNOMED CT in de huisartsenzorg te kunnen beoordelen en de randvoorwaarden voor eventuele transitiescenario’s vast te stellen, moet de impact van de invoering ervan goed worden onderzocht. De huisartsenkoepels LHV, NHG en InEen hebben Stichting LEGIO daarom gevraagd om een vooronderzoek te doen. “We kiezen in Nederland voor SNOMED CT, maar de huisartsensector heeft al 20 jaar goede ervaring met haar eigen registratie met ICPC-codes”, zegt onderzoeksleider Hilde Schwantje. “Met het onderzoek kijken we onder andere wat de effecten zijn als deze werkwijze verdwijnt. Natuurlijk heeft het werken met SNOMED CT heel veel voordelen, zoals een vereenvoudiging van het declaratieproces, betere communicatie tussen sectoren en betere gegevensuitwisseling tussen informatiesystemen van de verschillende sectoren. Tegelijkertijd weet ik – als dochter van twee huisartsen – dat huisartsen zich ook zorgen maken. Want levert dit niet weer extra (administratief) werk op terwijl de werkdruk al zo hoog is? Moet ik op een andere manier gaan werken door SNOMED?”

Haalbaarheid en risico’s

Schwantje werkt bij het onderzoek nauw samen met huisarts CMIO Leon Joanknecht die door zijn huisartsenbril naar de impact van SNOMED CT kijkt. Schwantje: “We beoordelen de haalbaarheid en risico’s, stellen de randvoorwaarden van het voorkeursscenario voor implementatie vast en doen aanbevelingen voor het transitieplan voor de invoering van SNOMED CT dat in een volgende fase opgesteld wordt. Daarvoor organiseren we verschillende werksessies met allerlei betrokken partijen, waaronder huisartsen, leveranciers en beleidsmedewerkers van de huisartsenkoepels. Er vindt overleg plaats met VWS, Nictiz en de andere sectoren die voor dezelfde opgave staan” Schwantje verwacht begin 2025 de resultaten op te kunnen leveren.

Meer weten over het onderzoek?

Neem dan contact op met Hilde Schwantje.